Budući da mamute često povezujemo s dalekom prošlošću i ledenim dobima, mogu nas iznenaditi nedavna istraživanja koja ukazuju da su izumrli pre nepunih 4000 godina.
Poslednji, runasti mamuti, živeli su na ruskom ostrvu Vrangel u Arktičkom okeanu, severno od Čukotke. Kada se pre oko 11000 godina završilo poslednje ledeno doba, nivo mora je počeo da raste, što je dovelo do potapanja Beringije, nekadašnjeg kopnenog mosta između SeverneAmerike i Azije, istovremeno izolujući ovo ostrvo sa njegovim mamutima.
Na osnovu datiranja radioaktivnim ugljenikom, naučnici kažu da su nedugo zatim kontinentalni rođaci ovih mamuta u Sibiru i Severnoj Americi izumrli zbog postepene degradacije staništa. S druge strane, runasti mamuti živeli su još šest hiljada godina na ostrvu Vrangel, svom poslednjem arktičkom utočištu.
Runasti mamut
Procesi koji su zadesili njihove srodnike na kontinentu neće zaobići ni ovu izolovanu grupu. Toplija i vlažnija klima uzrokovala je povlačenje stepskog staništa mamuta prema severu, ali same klimatske promene nisu dovele do njihovog nestanka. Po svemu sudeći ni ljudi nisu uticali na to jer je njihov boravak na ostrvu zabeležen nakon nestanka mamuta. Studije rađene poslednjih godina usmerile su se na proučavanje njihove DNK. Ranija istraživanja su nagoveštavala da je glavni problem mogao biti srodničko parenje koje bi dovelo do višestrukih mutacija. Međutim, sada je potvrđeno da je ova izolovana populacija genetski bila stabilna i da je tokom vremena čak počela da eliminiše štetne mutacije. Mamuti su uspeli da opstanu još nekih 200 generacija, a onda su iznenada doživeli nagli pad i nestali.
Konačan uzrok toga nije nam poznat. Procesi koji su do toga doveli su mnogo složeniji nego što se ranije pretpostavljalo. Klimatske promene, oskudni izvori hrane i vode, suše, ekstremne oluje, bolesti, genetske mutacije i drugi faktori mogli su tome doprineti u određenoj meri, ali ono što je sigurno jeste da se svet ubrzano menjao i da možda to više nije bilo mesto za njih.
Izumiranje mamuta ostaje još jedna zagonetka majke Zemlje i pokazatelj da smo mali pred njenim tajanstvenim mehanizmima.
Autor: Tijana Repajić
Izvori fotografija:
Pixabay | File: ai-generated-8554191_1920 | User: JuliusH
Wikimedia Commons | File: Woolly Mammoth-RBC.jpg | User: WolfmanSF (talk | contribs)